"500 BIỂN SỐ XANH" NHÌN TỪ MÔI TRƯỜNG KINH DOANH
Rất khó đánh giá hậu quả kinh tế xã hội của việc cấp biển số xanh cho hơn 500 "doanh nghiệp & tổ chức tôn giáo" mà Bộ trưởng Tô Lâm vừa mới điều trần. Nhưng, nhiều biển số xanh trong đó có giá trị như một tuyên bố về mức độ "thân hữu" của các nhà tư bản đỏ. Và, trong một nền kinh tế mà Nhà nước can thiệp rất nhiều vào thị trường, những "quan hệ" ấy đem đến các lợi ích không dễ gì định lượng.
"Ông Tô Lâm thừa nhận việc cấp biển số xe cho các cơ quan này là chưa đúng" nhưng ông lại giải thích, theo một thông tư của Bộ thì việc người tiền nhiệm của ông cấp các biển số xe này là "đúng thẩm quyền". Các biển số xe "cấp chưa đúng" này đã bị thu hồi và cái thông tư trao quyền cấp biển xanh cho Bộ trưởng cũng đã được Bộ Công an sửa đổi.
Bản chất của vụ cấp biển số xanh, kể cả các dấu hiệu tham nhũng, sẽ rõ hơn nếu danh sách "top 500" được công bố. Ở đây, tôi chỉ muốn đặt nó trong nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh mà Chính phủ vẫn đang tiến hành.
Thu hồi các biển số xe ấy là cần thiết. Một khi trong giới doanh nhân còn bị phân chia đẳng cấp - đi biển xe trắng, biển xe xanh - thì môi trường kinh doanh vẫn còn thêm một yếu tố làm trầm trọng hơn sự bất bình đẳng. Nhưng cái cần phải được "thu hồi" triệt để không chỉ là những biển số xe màu xanh mà là quyền của các bộ trưởng tự ký thông tư trao... quyền cho bộ trưởng.
Cải thiện môi trường kinh doanh là lựa chọn rất đúng của Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc. Nhưng không có gì bất ngờ khi Nghị quyết của Chính phủ yêu cầu phải cắt giảm 50% điều kiện kinh doanh, tới hạn cuối (15-8-2018) các bộ ngành chỉ cắt giảm đạt 15,2% kế hoạch.
Không thể nào cắt giảm các giấy phép (GP) và các quy định hành chánh (QĐHC) bất hợp lý nếu bộ máy chính phủ và các bộ vẫn lẫn lộn hai chức năng hành pháp chính trị và hành chính công vụ - người ban hành các thủ tục vẫn đang có thể hưởng lợi trên các thủ tục đó.
Không phủ nhận người đứng đầu Chính phủ đã có quyết tâm chính trị rất cao. Tuy nhiên, để thành công, Chính phủ còn phải tiến hành bằng những bước đi dứt khoát, bắt đầu từ việc thiết lập một nền tảng nhận thức mới, xác lập triết lý cho tiến trình cải cách; định nghĩa lại vai trò và mối quan hệ giữa nhà nước với thị trường...
Chính phủ vẫn chưa muộn khi bắt tay lại từ đầu để đi đến tận cùng một quyết sách có khả năng tạo ra những động lực tăng trưởng bền vững và chắc chắn nhận được sự ủng hộ của cộng đồng doanh nghiệp.
Thay vì trông đợi vào tính tự giác của các bộ ngành, nếu như trong hai năm qua, Chính phủ đưa ra một danh sách yêu cầu các bộ ngành phải cắt giảm thì tình hình đã khác. Kinh nghiệm thành công của Tổ thi hành luật doanh nghiệp trong giai đoạn 1999 - 2006 và cả kinh nghiệm thành công của Hàn Quốc năm 1997 cho thấy, Việt Nam đang thiếu một Ủy ban lâm thời giám sát tiến trình cắt giảm điều kiện kinh doanh (ĐKKD).
Cần nhanh chóng lập Uỷ ban này để trong ngắn hạn, Ủy ban có thể tập trung bãi bỏ nhanh các GP và QĐHC bất hợp lý. Trong dài hạn, Ủy ban đóng vai trò thiết kế và xây dựng những nền tảng lập quy cho việc banh hành QĐHC cũng như xây dựng các thiết chế điều tiết thị trường. Ủy ban nên trực thuộc Thủ tướng chính phủ, được lãnh đạo bởi một người có tư duy đổi mới và có quyết tâm cải cách cao; các thành viên chuyên trách là các chuyên gia không bị chi phối về lợi ích.
Uỷ ban này không chỉ giúp Chính phủ bãi bỏ các GP và ĐKKD vô lý hiện thời mà còn giúp phát hiện những ĐKKD được cài cắm tinh vi trong quá trình ban hành chính sách.
Việc sửa những cái "chưa đúng" của người tiền nhiệm là cần thiết nhưng để những sai phạm cũ không còn lặp lại không chỉ đơn giản là bắt bớ hay bãi bỏ vài nghị định, thông tư. Nếu những nguyên tắc căn bản về quản trị quốc gia không được thiết lập thì các thành quả cải cách rất có thể sẽ bị phủ nhận từ chính những người kế nhiệm.
FB Trương Huy San
0 nhận xét:
Đăng nhận xét